Politieke Vorming met kermisattracties
Mensen ontmoeten, communiceren en depolariseren in een veilige setting
Door Jan Durk Tuinier, sociaal pedagoog en werkzaam bij de Stichting Vredeseducatie
Voor de verkiezingen in Luxemburg in 2023 ontwikkelden we de ‘Super Wal Kiermes’. De vrolijke attracties zijn bedoeld om betrokkenheid bij de verkiezingen te vergroten en burgerschap te versterken.
De kermis kan overal geplaatst worden: winkelcentra, gemeentehuizen, parken, culturele centra, scholen en speelplaatsen waar (groot)ouders en kinderen komen. De meeste mensen zijn geïnteresseerd in politiek. De kermis probeert hen bij die politieke kwesties te betrekken. Kwesties waarbij sprake is van het bepalen van de richting die onze samenleving opgaat en de regels en wetten die daarmee samenhangen.
Om met elkaar samen te leven in diversiteit en met alle verschillen in belangen en ambities, is democratie de meest geweldloze manier.
We stellen vragen, we luisteren en laten het publiek nadenken en genieten van de gesprekken die er in het spel ontstaan. We discussiëren niet en we vermijden het debat.
Attractie 1. Rad van Verandering
gebaseerd op het Rad van Fortuin
De bezoeker wordt uitgenodigd aan het ‘Rad van Verandering’ te draaien en de vraag te lezen die bij het nummer hoort. We voeren een gesprek aan de hand van de volgende vragen:
Wat zou je willen veranderen in jouw gemeente?
Ben je betrokken bij beslissingen in jouw gemeente?
Wat is er nodig om de situatie te veranderen?
Attractie 2. Ideeën Vissen
gebaseerd op ‘Eendjes vissen’
Voorbijgangers krijgen een hengel en worden gevraagd om twee eendjes te vissen. De kleur van de eendjes corresponderen met de thema’s die geprint zijn op de achterwand van de tent. Het nummer onder de drijvende eendjes verwijst naar een thema. Is dit thema relevant voor jouw gemeente? Gaat het je aan? Zo ja, hoe? Wat kan de gemeenteraad eraan doen? Hoe kan jij anderen informeren over jouw ideeën?
Deze vragen zijn open en hebben geen (moreel) oordeel of verborgen mening. Ze zijn empathisch, vriendelijk en interessant, laten de ander nadenken en reflecteren, doen een beroep op creatief denken en stimuleren het probleemoplossend vermogen van de ander. Deze methode kunnen we aanleren door het te doen. Het begint met er op te letten als we gesprekken voeren met leerlingen, collega’s of familieleden. Gesprekken zullen al snel dieper en persoonlijker worden en voor iedereen tot meer voldoening leiden.
Attractie 3. Samen Bouwen
een variant op ‘Blikken gooien’
De bezoekers staan op het balanceerbord en proberen in evenwicht te blijven. Ze halen de blikken uit de zak. Op de blikken staan zes kenmerken van democratie en een toelichtende zin. De uitdaging is om de blikken te plaatsen én in evenwicht te blijven. De drie belangrijkste beginselen van de democratie vormen de basis en de minst belangrijke komt bovenaan. Terwijl de deelnemers nog op de balanceerplank staan, voeren we een gesprekje over de keuzen.
Een bezoeker had de kenmerken: ‘Vrijheid, Solidariteit en Gelijkheid’ als basis. “Dat is van de Franse Revolutie”, zei de deelnemer, “ze zijn het belangrijkste”.
Een ander koos voor de kenmerken ‘Veiligheid, Tolerantie en Rechtstaat’. De bezoeker stelt: “Als mensen niet veilig zijn, kunnen ze niets beginnen. Die andere twee gaan over samenleven.”
Zo ontstaat het gesprek tussen bezoekers.
Attractie 4. Een Popcornmachine
om de wensen van voorbijgangers te verzamelen
Een openingszin hierbij is: “Wat is volgens u de smaak van politiek?”.
Met de Verkiezingskermis willen we in de publieke ruimte de stilte doorbreken en vooral mensen in het ‘zwijgende midden’ uitdagen om te participeren in het politieke systeem. We willen hen een stem geven en gesprekken voeren over hun ideeën en wensen. Kortom, het draait om de ontmoeting met de ander, waarin we luisteren, vragen stellen, reageren én ook onszelf leren kennen. Gezien worden en je stem verheffen, je stem uitbrengen is ook een kenmerk van een democratie.
Vragen stellen
Als het over politiek gaat, hebben sommige mensen emmers vol frustraties te legen. In de Verkiezingskermis laten we dat gebeuren. Maar zodra er dan sprake is van enige vorm van opluchting, gaan we met open vragen het gesprek aan. We gooien geen brandstof op het vuur door te debatteren en discussiëren, maar stellen vragen, bijvoorbeeld: “Hoe maken we in onze wijk met elkaar een veilig Sinterklaasfeest voor iedereen?”
Op de veilige plek die we gecreëerd hebben op de kermis kunnen we luisteren naar de mensen in het ‘zwijgende midden’, die vermalen dreigen te worden tussen de fanatiekelingen op de tegenpolen.
Interesse in deze aanpak? Neem contact op: info@vredeseducatie.nl
Het is interessant om te zien hoe ontspannen mensen zich gedragen in de ‘Super Verkiezingskermis’. Dat wordt duidelijk als we de gezichten en gebaren van de bezoekers observeren, zowel tijdens de gesprekken als van een afstand. We zien: aandacht, luisteren, betrokkenheid en reflectie. Bekijk de beelden in deze foto-impressie: https://youtu.be/agzkY_GC-fE